سێزدەیەمین ساڵیادی تێرۆرکردنی هاوڕی فەرهاد فەرەج ئەمین
یادی هاوڕێ فەرهاد هەمیشە زیندووبێت ، ئەگەرچی من بۆ ماوەیەکی کەم ئەم تێکۆشەرەم ناسی ، بەڵام بەهۆی نزیکیی بیروباوەڕمان هەستمدەکرد زۆر لەمێژە دەیناسم . دوای راپەڕین چەند جارێک یەکتریمان بینی و ئاڵوگۆڕی بیروڕامانکرد ، سەد مەخابن لەگەرمەی ئەو پەیوەندییەماندا بوو کە تێرۆرکراو گیانی گەیشتە کاروانی گیانبەختکردووانی ئازادی و یەکسانی و سۆسیالیزم .
فوئاد قەرەداغی
٣٠ – ١٠ – ٢٠١٢
* ٍشەوی ١٧ ی ئۆکتۆبەری ساڵی ١٩٩٩ لەبەردەم ماڵی خۆیاندا تێرۆرکرا
یەکەمیی
لە نێو قوتابخانەکاندا نەخۆشییەک هەیە ، من پێی دەڵێم نەخۆشیی ( یەکەمیی ) ، هەر هەموو بەرپرسیارانی پەروەردەی منداڵ ، لە دایک و باوکەوە تا دەگاتە سەر پەروەردەکارانیش ، فشار بۆ منداڵەکان دەهێنن تا بە یەکەم دەربچن ، بێگوێدانە پرنسیپە زانستییەکانی سایکۆلۆژیی فێربوون ، سەرەنجامی ئەمەش زۆر کێشەی لێکەوتۆتەوە کە لە مامۆستایان و پەروەردەکاران شاراوە نین .
ئەم دیاردەیە رەگێکی کۆمەڵایەتیشی هەیە کە پەروەردەی کۆمەڵایەتیی باو ئاویدەدات و وەک بەهایەکی ئاسایی و پەسەندکراو مامەڵە لە تەکیدا دەکات ، ئەوەتا لە کێبەرکێی نێوان حزبەکان و رێکخراوەکان و سیاسییەکان و سەرۆکە کاریزمییەکانیشدا هەمان ئەم نەخۆشی یەکەمییە هەیە . خۆهەڵکێشان بە یەکەمییەوە زاڵە بەسەر خودی بابەتی یەکەمییەکاندا ، کەس لە بایەخی بابەتەکان نادوێت و سوودە کۆمەڵایەتییەکانیان باسناکات ، بەڵکو تەنها بۆ مەبەست و بەرژەوەندییەکانی پەیوەست بە یەکەمییەکە وە زەقدەکرێنەوە . بەداخەوە ئەمرۆش لە ململانێی شارچێتی و کێبەرکێی حزبیدا چەمکی یەکەمیی بەکاردەهێنرێت و ، یەکەمیی دەکرێتە پێوەرو ، لاف و گەزافی نامەبدەئیانەی پێوە لێدەدرێت .
فوئاد قەرەداغی ……… ٢٠١٢
هۆکارێکی دوژمنایەتیکردنی کورد
ئەو دەولەتانەی بەشێک لە کوردستانیان پێوەلکێندراوە ، بە ئاشکرا دوژمنایەتی کورد دەکەن و ، هەر لە زەوتکردنی مافە سەرەتاییەکانی مرۆڤی کوردەوە تا دەگات بە جینۆساید نەپرینگاونەتەوە . ئەوانە چاویان لەسەر شوێنی ستراتیژیی کوردستان و ئەو سامانە زۆروزەبەندانە یە کە لە کوردستاندا هەن. کوردستان سەرچاوەیەکە بۆ هێزی کاری هەرزان بۆ بۆرژوازییەتی گەلانی سەردەست لەو وڵاتانەدا کە کوردستانیان بەسەردا دابەشکراوە ، بۆ نموونە تورکیا کە ئەمڕۆ زێتر لەوانیدیکە لە باشووری کوردستاندا وجودی هەیە . هەروەها بازارێکی بەرینیشە بۆ سەرمایەگوزاری و چنینەوەی قازانج بۆ خۆیان و کەڵەکەکردنی سەرمایەکانیان لەسەر حسابی چەوساندنەوەی کوردو چینە نەدارەکانی خۆشیان . بەداخەوە دەسەڵاتی کوردی ئەم راستییە فەرامۆش دەکات و بازاڕی کوردستانی بۆ تورکیا خستۆتەسەرپشت و ئێمە لەم بەشەی کوردستاندا نیمچە کۆلۆنییەکی کۆمپانیاکانی تورکیاین و ، بەو هۆیەشەوە دەتوانن ئەجندەی سیاسی خۆیان بەسەرماندا بسەپێنن و تەنانەت هەڵوێستی دژ بە پەکەکەمان پێوەربگرن ( دیارە مەبەستم حکومەتی هەرێمی کوردستانە ) ، واتە دەست بخەنە کاروباری نێوخۆی کوردستان ، کە دوژمنایەتی نێوان هێزە سەرەکییەکانی کوردستان و شەڕی ناوخۆش لە کاریگەرێتی ئەو سیاسەتە بەدەرنەبوو .
فوئاد قەرەداغی
سلێمانی …………… ٢٠١٢
هاوکێشەی کۆمەڵایەتیی خۆشەویستیی – رکوکینە
خۆشەویستی و رکوکینە دوو لایەنی هاوکێشەیەکی پەیوەندیی کۆمەڵایەتین . هەریەکەیان هۆکاری تایبەتی خۆی هەیە . ئەم هۆکارانە ئاشکراو نادیاریان هەیە . ئاشکراکانیان لە پەیوەنیی رۆژانەدا بەدیدەکرێن و لەکاردانەوەکاندا بەرجەستە دەبن . شاراوەکانیش رەگی مێژوویان هەیەو لە نەستی مرۆڤەکاندا جێی خۆیان کردۆتەوە . دەربڕینی مرۆڤ بۆ هەریەکێک لەو دوولایەنە پابەندی کاریگەرێتیی هۆکارەکان دەبێت .
هۆکارەکانی هەر بوارێکی ژیانی کۆمەڵایەتی ، سەبارەت بەهاوکێشە جمکەکەکان ، لە ئاسمانەوە دانابارێن ، بەڵکو لە زەمینەی واقیعەوە سەرهەڵدەدەن . بۆیە هەر گۆڕانێکیش بەسەر هۆکارەکاندا بێت ، هەر لە زەمینەی واقیعەوە سەرچاوەدەگرێت . هۆکارەکان لەشوێنی خۆیاندا راناوەستن بەڵکو لە جووڵەدا دەشێت جێگۆرکێ بکەن .
لەم باری سەرنجەوە ، پەیوەندیی خۆشەویستی – رکوکینە ، هۆکاری پەیوەند بە واقیعیانەوە هەیە ، واقیعێک کە ئەمڕۆ لەسایەی سیستمە جیهانییەکەدا لە ئارادایە ، تەنانەت بەشەکەی نەستیش لە کاریگەرێتی سیستمە یەک لەوا یەکەکانی چەوساندنەوە بەدەر نییە . لەبەرئەوە دەتوانین ئەوە بڵێین کە نە خۆشەویستیی رەها هەیە و نە رکوکینەی رەهاو هەتاسەر ، بەڵکو بوونیان رێژەییەو بۆ هەر پەیوەندییەک جۆرێک خۆرێکخستنی هەیەو بە بڕی جیاواز دەچێتە هەموو جۆرە پەیوەندییەکانەوە . پەیوەندییەکانی باوک و دایک و منداڵەکانیان ، پەیوەندییەکانی براو برا ، خوشک و خوشک ، براو خوشک ، ژن و مێرد ، کوڕو کچی دڵدار ، هاوڕێ و هاوڕێ … هتد ، لەم هاوکێشەیەو لە جێگۆرکێکەش بەدەرنین ، بەتایبەتی لە جیهانێکی ماددیدا کە بەرژەوەندییە مادییەکان و پارە تیادا سەروەرە . مێژووش لێوان لێوە لە چیرۆکی ئاڵوگۆڕی نێوان خۆشەویستی و رکوکینە . بۆیە هەر لە سەرهەڵدانی کۆمەڵگای چینایەتییەوە ململانێیەکی بەردەوام لە ناواخنی ئەو هاوکێشەیەدا هەبووە ، کە لە ململانێی مێژوویی نێوان خێرو شەڕدا بەرجەستەبووەو وەک رایەڵێک پەیوەندییەکانی هەم راگرتووەو هەم جووڵاندوویەتی ، هەموو ئاینەکان و ئایدیا میسالییەکان و دواتر ئایدیا ماتەرییەکانیش بۆ چارەسەرکردن و یەکلاییکردنەوەی ئەو هاوکێشەیەی پەیوەندیی کۆمەڵایەتی هەوڵیانداوە ، بەڵام هێشتا ئەنجامێکی نەبووە . ئەو ئەنجامە کاتێک خۆی نیشاندەدا کە جیهانێکی نوێ بێتەکایەوە ، بەرژەوەندییەکان لە کۆنتڕۆلی پارەو پلەو پایەو ئیرەیی رزگاربکرێت و مرۆڤایەتیی بۆ مرۆڤەکان بگەڕێتەوە . بۆیە هەوڵدان بۆ ئەو دواڕۆژە مرۆییە وەها پێویست دەکات رۆژانە مرۆڤ سەنگی خۆی بداتە لایەنی خۆشەویستیی لەو هاوکێشە کۆمەڵایەتییەداو رکوکینە لە دڵ و دەروونی خۆی دەربکات .
فوئاد قەرەداغی
سلێمان ………. ٢٠١٢
ئەنفال و شیعر
هاوڕێی جوانەمەرگم گۆران قەرەداخی … یادت هەمیشە زیندووبێت ، هەرچەند شیعرێک لەسەر ئەنفال دەخوێنمەوە هەڵوێستە هێمن و دەستەویەخەکەتم بیر دەکەوێتەوە کە رۆژێکی دوای راپەڕین ، دوای چەند ساڵ ئاوارەیی ، ئەنفالت پێ ریسواکرد. ئەو رۆژە کۆڕێکی شیعر خوێندنەوە لە هۆڵی یەکێتیی نووسەرانی کورد بۆ کۆمەڵێک شاعیر ، کەتۆ یەکێکیان بووی ، سازکرابوو ؛ شیعرەکەت چەندجار تاوانی ئەنفالی بەبەکارهێنانی وشەی ئەنفال بەسەر کردەوە ، بۆیە لەنێو هۆڵەکەوە دەنگێکی ناڕازی کەوتە بۆڵەو پێی وتی : تۆ بۆچی و بە چ مانایەک وشەی ئەنفالی قورئانی پیرۆز بەکاردەهێنیت ؟ تۆش هەناسەیەکی پڕ لە واتات هەڵکێشاو گوتت : من وشەی ئەنفال هەر بەو مانایە بەکاردەهێنم کە صدام حسین لە هێرشەکانی ئەنفالدا بەکاریهێناهاوڕێی جوانەمەرگم گۆران قەرەداخی … یادت هەمیشە زیندووبێت ، هەرچەند شیعرێک لەسەر ئەنفال دەخوێنمەوە هەڵوێستە هێمن و دەستەویەخەکەتم بیر دەکەوێتەوە کە رۆژێکی دوای راپەڕین ، دوای چەند ساڵ ئاوارەیی ، ئەنفالت پێ ریسواکرد. ئەو رۆژە کۆڕێکی شیعر خوێندنەوە لە هۆڵی یەکێتیی نووسەرانی کورد بۆ کۆمەڵێک شاعیر ، کەتۆ یەکێکیان بووی ، سازکرابوو ؛ شیعرەکەت چەندجار تاوانی ئەنفالی بەبەکارهێنانی وشەی ئەنفال بەسەر کردەوە ، بۆیە لەنێو هۆڵەکەوە دەنگێکی ناڕازی کەوتە بۆڵەو پێی وتی : تۆ بۆچی و بە چ مانایەک وشەی ئەنفالی قورئانی پیرۆز بەکاردەهێنیت ؟ تۆش هەناسەیەکی پڕ لە واتات هەڵکێشاو گوتت : من وشەی ئەنفال هەر بەو مانایە بەکاردەهێنم کە صدام حسین لە هێرشەکانی ئەنفالدا بەکاریهێنا.
فوئاد قەرەداغی
سلێمانی ………… ١٤ / ٤ / ٢٠١٢
هاوسەرگیریی
یەکێک لە هاوڕێکانی فەیسبوک پرسیارێکی سەبارەت بە هاوسەرگیریی ئاڕاستەکردم ، داوای لێکردم پێناسەیەکی بۆ بکەم لە بەرامبەر چەند پێناسەیەک کە تێدا وەک ناچاریی لەلای هەندێک و ، تەواوکردنی نیوەی دین و ، تەڵەیەکی کۆمەڵایەتی و … هتد لەلای کەسانێکیدیکە خراوەتەڕوو . ئەمەی لە خوارەوە دەینووسم وەڵامێکی کورتە بە ئەندازەی ئەوەی لە کۆمێنتێکی سەر فەیسبوکدا بوار هەبێت :
پرۆسەی هاوسەرگیریی بریتییە لەرێکخستنی پەیوەندییەکی ئاسایی و سروشتی نێوان هەردوو رەگەزی نێرو مێ . پڕۆسەکە تەڵە نییە ، بەبێ هاوسەرگیریی ژیانی بەشەر هەر بەردەوام دەبێت ، ژیانی باشتریش پەیوەندی بە هاوەسەرگیرییەوە نییە ، هاوسەرگیرییەک باشە کە ئارەزوومەندانە بێت ، ژن و پیاو تیادا یەکسان بن لە ئەرک و مافدا ، هەریەکەیان شەخسییەتی کۆمەڵایەتی و یاسایی خۆی هەبێت ، ئازادی جیابوونەوە بۆ یەکتری بسەلمێنن .
ئایا چۆن باسی هاوسەرگیریی دەکەین ؟ بەشێوەیەکی گشتی باسی دەکەین یان هاوسەرگیریی لەکۆمەڵگایەکی دیاریکراودا ؟ بۆیە ئەگەر پرسیارەکە سنوورداربکرێت بە کۆمەڵگای کوردەوە هەڵبەت وەڵامێکی جیاوازم دەبێت . پێش ئەوەی لە مێژوودا هیچ یاسایەک هەبێت ، پێش ئەوەی هیچ ئاینێک هەبووبێت ، بەدرێژایی هەزاران ساڵ ژن و پیاوی کۆمەڵگا سەرەتاییەکانی مرۆڤ پێکەوە ژیاون ، پێکەوە مومارەسەی جنسیان کردووە ، منداڵیان بووە و لەسایەی ئەو جۆرە پەیوەندییەدا ژیان هەبووەو بەردەوام بووە ، لە قۆناغێکی دواتردا زەواجی رێکخراو لەسەر بنەمای عورف و عادات و پاشان ئاین و … هتد لە مێژووی بەشەرییەتدا سەریهەڵداوە .
هاوسەرگیریی لەوڵاتی خۆماندا ناچارییەو بەشێکە لە دانەبڕان و گونجان لەگەڵ دەوروبەرەکەتدا ، بەجێگەیاندنی ئەو رەهەندە کۆمەڵایەتییەیە کە بۆ هەمووان بەشێکە لە ژیانیان . تاکە رێگایە لەچوارچێوەی نەرێتی کۆمەڵایەتی باودا بۆ تێرکردنی غەریزەی جنسی بۆ هەردوو رەگەز ، بەوپێیەش تاکە رێگای یاساییە بۆ بەردەوامیی ژیان بەمانای خستنەوەی وەچە ، هاوسەرگیریش بەم شێوەشیەوە مانای هەڵبژاردنی ژیانێکی باشتر نییە چونکە ژیان تەنها ئەوەنییە ، هاوسەرگیرییەک باشە کە بە ئارەزووی هەردوو لایەن ( کوڕو کچ یان ژن و پیاو ) ەکە بێت ژیانیش ئارەزوومەندانە بەرنەسەر بێ زوڵم و سەپاندن و هەردووکیشیان مافی جیابوونەوەیان هەبێت کاتێک جیابوونەوە دەبێتە چارەسەر بۆ ژیانێکی پڕاوپڕ لەکێشەو لەیەکتری نەگەیشتن .
ئەو کتێبانەی دەربارەی هاوسەرگیریی هەن کتێبی تیجارین تەنها هەرزەکاران و گەنجانی پێ هەڵئەخەڵەتێنن ، پرۆسەی هاوسەرگیریی پڕۆسەیەکی کۆمەڵایەتییە و تەنیا زانستی کۆمەڵایەتی ( سۆسیۆلۆژی ) وەڵامی دەداتەوە ، ئەمیش وەڵامەکەی دیسان هەر گشتییە و دەبێت توێژینەوە لەسەر واقیعی کۆمەڵگای خۆمان بکرێت بۆ ئەوەی ئاڕاستەیەکی باشی گەنجان بکرێت تا لانی کەم سەرەتایەکی باش دەست پێبکەن .
فوئاد قەرەداغی
سلێمانی …….. ٢٠١٢
ده‌رباره‌ی ئینته‌رنێت و گرووپه‌کان
له‌سه‌ر تۆڕی کۆمه‌ڵایه‌تیی فه‌یسبوک له ئینته‌رنێتدا ، به‌شێوه‌یه‌کی فراوان ، پێکهێنانی گرووپی جیاجیا ده‌بینین . هه‌ر گرووپه کۆمه‌ڵێک له به‌شداربووانی ئه‌و تۆڕه‌ی کۆکردۆته‌وه‌و ، ئامانجێک ، مه‌به‌ستێک ، که‌یسێکی بۆ خۆی دیاریکردووه . هه‌ندێک له‌و گرووپانه ئه‌کتیڤن و ، هه‌ندێکیشیان هه‌ر به‌ناو هه‌ن و کارلێکێکی به‌رچاو له‌نێوانیاندا نییه .
سه‌رچاوه‌ی پێکهێنانی ئه‌م گرووپانه بۆ سروشتی کۆمه‌ڵایه‌تیی کۆمه‌ڵ ده‌گه‌ڕێته‌وه ، په‌یوه‌ندیی به خه‌سڵه‌تی کۆمه‌ڵایه‌تیی مرۆڤه‌وه هه‌یه ؛ ئه‌و سروشت و خه‌سله‌تانه‌ی له سه‌ره‌تای بوونی مرۆڤه‌وه له‌سه‌ر زه‌وی ، دیارده‌یه‌کی بوونی مرۆڤ و چالاکییه‌کانی بووه ، چ له ململانێیدا له‌گه‌ڵ سروشت و ، چ له ململانێی کۆمه‌ڵایه‌تیدا .
مرۆڤ بێ کۆمه‌ڵ نه‌یتوانیوه ئه‌و ململانێیه به‌ره‌وپێشه‌وه به‌رێت ، پێشکه‌وتنی ژیانیش سه‌ره‌نجامی ئه‌و کاره هه‌ره‌وه‌زییه کۆمه‌ڵایه‌تییه بووه که گرووپه جیاجیاکانی مرۆڤ بۆ به‌ده‌ستهێنانی ژیانێکی باشتر پێڕه‌ویانکردووه . به‌م پێیه پێکهێنانی گرووپ له ئاسته جیاجیاکانی کۆمه‌ڵداو ، دیارده‌ی سه‌رهه‌ڵدانی له‌نێو نوێترین ئامرازه‌کانی په‌یوه‌ندیی کۆمه‌ڵایه‌تی سه‌رده‌می پێشکه‌وتنی زانست و ته‌کنه‌لۆژیا ، درێژه‌پێدانی ئه‌و ره‌وته مێژووییه‌ی کاری به‌کۆمه‌ڵه که به‌شێوه‌ی جۆراوجۆرو بۆ مه‌به‌ستی جیاجیا پێکهاتووه .
ئه‌مڕۆ به هۆی ئه‌و ئیمکاناته‌ی تۆڕه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان ره‌خساندوویانه ، ده‌توانرێت له زۆر بواردا به‌شێوه‌یه‌کی باش ، که هه‌رگیز پێش ئه‌م بازدانه گه‌وره‌یه‌ی زانست و ته‌کنه‌لۆژیا نه‌بووه‌و نه‌بینراوه ، خه‌ڵکی خۆی رێکبخات و بۆ به‌دیهێنانی هه‌موو پێداویستییه‌کانی ژیانیان سوودی لێوه‌ربگرن .
سوودوه‌رگرتن له ئینته‌رنێت له بواری په‌یوه‌ندیدا ، ده‌شێت هه‌موو کایه‌کانی سیاسی و ئابووری و کۆمه‌ڵایه‌تی و رۆشنبیریی و په‌روه‌رده‌یی و سه‌ربازی و ئیداری و … هتد ، بگرێته‌وه‌و ، به‌ئاسانترین رێگه مه‌به‌سته‌کان به‌ده‌سته‌وه بدات . ده‌توانێت شێوه ته‌قلیدییه‌کانی په‌یوه‌ندیی ئه‌ندامانی گرووپێک یان په‌یوه‌ندیی گرووپه‌کان به‌یه‌که‌وه ببه‌زێنێت و ، له‌سه‌ر ئاستی ناوخۆی وڵاتێکدا ، یان له‌سه‌ر ئاستی ناوچه‌یه‌کدا ، یان له‌سه‌ر ئاستی جیهاندا په‌یوه‌ندییه‌کان پێکبهێنێت و په‌ره‌یان پێبدات ؛ له‌به‌ر ئه‌وه بازنه‌ی فراوانیی گرووپه‌کان به‌پێی ئامانجه‌کان و سنووری هه‌ڵسووڕان و کارکردنیان ده‌شێت له ئه‌لقه ئه‌ڵقه‌ی جیاوازدا بن و هه‌ر له ده‌وروبه‌رێکی دیاریکراوی به‌رته‌سکه‌وه تا گشت جیهان بگرێته‌وه .
ئێمه‌ی نه‌وه‌ی ئه‌م سه‌ده‌و هه‌زاره نوێیه هه‌لێکی له‌بارمان بۆ ره‌خساوه‌و ، بۆ ئه‌وه‌ی له کاروانی به‌ره‌وپێشه‌وه کشاوی به‌شه‌رییه‌ت دوانه‌که‌وین ، پێویسته له دوا ئیمکاناته زانستی و ته‌کنه‌لۆژییه‌کانی سه‌رده‌م سوودوه‌ربگرین و بیخه‌ینه خزمه‌تی ئامانجه‌کانمانه‌وه .
فوئاد قەرەداغی
سلێمانی …….. ٢٠١٢
کتێب و کتێبخانە لە نێو ماڵدا
لە وەڵامی رایەکی رۆشنبیرانەی ساویلکەدا ، کە پێیوایە بوونی کتێب و کتێبخانە لە هەموو ماڵێکدا هۆکارێکە یارمەتی خەڵکی دەدات بتوانن کێشە ئابووری و کۆمەڵایەتی و زانسییەکانیان چارەسەربکەن ، دەپرسین : ئایا بوونی کتێب و کتێبخانە لە هەموو ماڵێکدا دەبێتە هۆکاری نەبوونی کێشە کۆمەڵایەتی و ئابووری و زانستییەکان لەکۆمەڵدا ؟
دیارە بوونی کتێبخانە لە ماڵدا ئاماژەیەکە بۆ هوشیاری و ئاستی خاوەنەکەی و پەرۆشیی بۆ بواری رۆشنبیریی یان هەر بوارێکیدیکەی ژیان ، بەڵام تەنها بوونی کتێب و کتێبخانە نابێتە هۆکاری بنبڕبوونی کێشە کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابووریی و زانستییەکان . کێشەکان هۆکاری تایبەتی خۆیان هەیەو لە واقیعی ژیانی کۆمەڵگادا سەرهەڵدەدەن و دەبێت بەپێی جۆری کێشەکە چارەسەیان بۆ بدۆزرێتەوە ، لێرەدا بابەتە تایبەتەکانی کتێب کە پەیوەندی بە کێشەکانەوە هەبێت رۆڵێکی ئەرێیانە دەگێڕێت ، بەڵام دەبێت ئەو راستییەش بزانین کە هەموو کتێبێک سوود ناگەیەنێت و هەموو کتێبخانەیەک ئاوەدان نییەو رووناکی پەخش ناکات ، هەزاران کتێب هەن خەرافییات پەخش دەکەن و ، ئەو کتێبخانانەش کەم نین کە سەرچاوەی جەهالەت و تاریکین و بەردەوام هزری خەڵک ، بەتایبەتی گەنجان ژەهرخوارد دەکەن ، بۆیە چۆنایەتی کتێب و کامە کتێب هەڵدەبژێریت و دەیخەیتە کتێبخانەکەتەوە گرنگە نەک زۆروبۆری کتێب و چۆنیەتی رازاندنەوەو نمایشکردنی .
فوئاد قەرەداغی
سلێمانی ………… ٢٠١٢
مرۆڤبوون و کوردبوون
لەسەر تۆڕی ئینتەرنێتیی فەیسبوک و ، لە پەراویزی نووسینێکی چەند دێڕیدا دەربارەی ( مرۆڤبوون و کوردبوون ) ، چەند رایەکی جیاواز هاتەپێشەوە ، سەبارەت بەوەی : دەبیت پەیوەندی نێوانیان چۆن بێت و کامیان لە پێشەوە بن ؟
من وەک جمک ئەو دوولایەنە دەبینم و ، هەڵوێستی راست بەوە دەزانم خاوەنی هەردووکی بین ، بەڵام ئەگەر مرۆڤبوونمان لە پێشەوە دانەنا ، بمانەوێت و نەمانەوێت بەلای نەتەوە پەرستی و ، لێرەدا ( کوردبوون ) دایدەشکینین و دەکەوینە بەرەی شۆڤێنیستییەوە . ئێمەی دانیشتوانی ئەم گۆی زەمینە ، بە جیاوازی زمانەکانمانەوە ، مرۆڤین . مرۆڤبوون خاڵی یەکانگیربوونمانە لە سەرانسەری دنیادا ، هەموو بیروباوەڕە جیهانییەکانیش ( ئاسمانی و وەزعی ) بە واتای جیاجیا ، جەخت لەسەر ئەم لایەنە گشتگیرەی مرۆڤ واتە مرۆڤبوون دەکەنەوە ، بۆیە دەبێت لەو پێگەیەوە بەرگری لە پرسە گشتییە جیهانییەکان بکەین کە لە خزمەتی مرۆڤدان و ، بەهەمان پێودانگ بەرگری لە ناسنامەی نەتەوایەتیمان بکەین . هەڵبەت نەبوونی کیانی سەربەخۆی خۆمان و چەوساندنەوە تا رادەی جینۆساید ، دژی مرۆڤبوونە ، بۆیە ئەرکێکی مرۆڤانەیە کە دەست بە کوردبوونیشمانەوە بگرین ، لەبەرئەوە ناکۆکی لەنێوان مرۆڤبوون و کوردبووندا نابینم و ، ئەوە فیکری ناسیۆنالیستییە کوردبوونی خۆی دەخاتە سەروو مرۆڤبوونیەوە ، هەروەک چۆن فیکری کۆسمۆپۆلیتی ئینتیما بۆ نەتەوە رەتدەکاتەوەو بەناوی جیهانیبوونەوە مافی بڕیاردانی چارەنووس بۆ گەلانی ستەمدیدە پێشێلدەکات . کەواتە کوردبوون و مرۆڤبوون هاوکێشەیەکە ناتوانرێت هیچ لایەکیان بسڕدرێتەوەو زێتر لە هاوکێشەی ( نان و ئازادی ) دەچێت کە دوو چەمکی یەکگرتوون و لەنێوانیاندا ( نان ) چەمکی سەرەکییە .
فوئاد قەرەداغی
سلێمانی………. ٢٠١٢
٠
شارچێتی
گوتاری شارچێتی ، گوتارێکی دواکەوتووانەی عەشایەری و ئایدیای دەرەبەگییانەی خێڵە ، گوتارێکە دژ بە گوتاری نەتەوەیی و ئینسانی ، شار هەمیشە خۆشەویستە ، چ وەک زێدی مرۆڤ و چ وەک بیرەوەرییەکانی ژیانی ، جا چەند مرۆڤ لەو زێدەیدا بژی . ئەم هەستە بۆ مرۆڤە هوشیارەکان لەگەشەکردندا دەبێت تا دەبێتە هەستێک بەرامبەر نەتەوەو گشتگیربوونەوەی بەرەو هەستێکی مرۆییانە کە ناوەرۆکەکەی دەبێتە خۆشەویستی بەرامبەر شارو نەتەوە و مرۆڤ . جاران لەسەردەمی بەرگری و ململانێی دەستەویەخە بەرامبەر دوژمنان ، گوتاری شارچێتی لە پووکانەوەدا بوو ، بەڵام دوای راپەڕینی بەهاری ١٩٩١ ، لەسایەی سیاسەتی هەڵەی دەسەڵاتدارانی کوردستان ، رۆژ لە دوای رۆژ ئەم نەخۆشییە سیاسی و کۆمەڵایەتییە لە پەرەسەندندایە ، بۆیە دەبینین شارچێتی گشت شارو شارۆچکەو ناوچە جیاجیاکانی کوردستانی گرتۆتەوە و ئەوەی باسی نەماوە ( نەتەوە ) و ( مرۆڤایەتییە ) . ئەمرۆ لە یادی بنیاتنانی شاری سلێمانیدا ، من وەک رۆڵەیەکی ئەم شارە ، سێ ئینتیما بۆ خۆم دیاریدەکەم ، هیوادارم هاوڕێیان و هەموو تاکێکی کۆمەڵی کوردەواریش لە هەر شوێنێک دەژین هەست بە هەمان ئینتیما بکەن ئەویش ئینتیمایە بۆ شاری ( زێد ) و ئینتیمایە بۆ نەتەوەو ئینتیمایە بۆ مرۆڤایەتی ، سێ ئینتیما کە پێکەوە گرێدراون و یەکتری تەواودەکەن .
nanwazadi 